Üniversitemiz Personel Dairesi Başkanlığı Eğitim Şube Müdürlüğü tarafından UNESCO anma programı kapsamında “Divanu Lügati’t Türk’ün 950. Yıl Dönümü” adlı bir konferans gerçekleştirildi.

Çevrim içi olarak yapılan konferansın moderatörlüğünü Eğitim Şube Müdürü Ayça Tunçay üstlenirken, programda Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Ergönenç Divanu Lügat't Türk hakkında bilgiler verdi. Programa İdari Mali İşler Daire Başkanı Aydın Kayaer, akademik ve idari personelimiz ile öğrenciler katıldı.

Programın açılış konuşmasını yapan Eğitim Şube Müdürü Ayça Tunçay, 2023 yılında Eğitim Şube Müdürlüğü olarak Üniversitemizin 97. yılına ithafen 97 hizmet içi eğitim düzenlediklerini belirtti. 2024 yılında 98 hizmet içi eğitim programı organize ettiklerini söyleyen Tunçay, yılın birinci programını gerçekleştirmenin büyük gururunu yaşadıklarını ifade etti. Üniversitemiz akademik ve idari personeli arasında hız kesmeden farkındalık oluşturmaya devam edeceklerini dile getiren Ayça Tunçay, programın düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür etti.

Açılış konuşmasının ardından Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Ergönenç’in “Divanu Lügati–t Türk’ün 950. Yıl Dönümü” konulu sunumuna geçildi.

Konferansta; Divanu Lügati-t Türk’ün kelime anlamından, ne amaçla yazıldığına, yazarı Kaşgarlı Mahmut’un hayat hikayesine, Divanu Lügati-it Türk’ün bulunuş hikayesinin tarihine ve eserin içinden örneklere yer verildi.

Prof. Dr. Dilek Ergönenç, Türkçenin ilk ve muazzam sözlüğü olan Divanu Lügati-t Türk’ün 1074 yılında Kaşgarlı Mahmut tarafından yazıldığını söyledi. Eserin adının aslında Kitabû Dîvânu Lugâti-t Türk olduğunu anlatan Prof. Dr. Ergönenç, “Sondan başa doğru eserin adının tam anlamı ‘Türk lehçelerini toplayan kitap’ demektir. Eser sadece Türkçeden Arapçaya bir sözlük değil aynı zamanda 11. yüzyıl Türkçesinin küçük bir grameri, diyalektolojisi, etnolojisi ve bu yüzyıl coğrafyasını da haritada gösterdiği için bir coğrafya kitabı, yer adlarının yanında kişi adların da yer aldığı için onomastik, Türklere ait çeşitli adet ve inanışları içine alan bir halk bilim kitabı, çeşitli hastalıklar, tedavi  şekilleri ve ilaçlar hakkında bilgi verdiği için bir halk hekimliği kitabı,  içinde 300’e yakın atasözü bulunan bir atasözleri külliyatı,  çeşitli kelimelere örnek olarak verilmiş, tamamı 734 mısra olan dörtlük ve beyitlerin yer aldığı bir 11. yüzyıl şiir antolojisidir” dedi.

Eserin Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazıldığını kaydeden Prof. Dr. Dilek Ergönenç, “Ancak Kaşgarlı Mahmut Türkçeden Arapçaya bir sözlük hazırlamakla kalmamış Türk toplum hayatının her sahasına ait çeşitli bilgiler vermiştir” diye konuştu.

Prof. Dr. Dilek Ergönenç, Kaşgarlı Mahmut’un Kitabu Divanu Lugati-t Türk adlı eserinin onu ilk Türk bilgini saymamızı sağlamakla birlikte hazırlarken uyguladığı sistem sebebiyle ilk filolog, kitabına aldığı halk inanış ve yaşayışına dair söz varlığı ve anlatılarıyla ilk halkbilimcimiz, Türk boy teşkilat  ve düzenini bilen bir etnolog ,Türk lehçeleri hakkında verdiği bilgilerle ilk diyalektolog ve ilk ansiklopedist olmakla birlikte Türkolojinin kurucusu, 11. yüzyılın Radloff’u olduğunu ifade etti.

Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Ergönenç, Divanu Lügati-t Türk’ün 11.  yüzyılı bütün berraklığıyla günümüze sunan anıtsal bir eser olduğunu söyleyerek sözlerine son verdi.

Eğitimin videosu için tıklayınız.