Üniversitemiz Fotonik Uygulama ve Araştırma Merkezi kuşların cama çarpma sonucu ölmelerini önlemek için nanoteknolojik ürün geliştiriyor. Camın bir yapı malzemesi olarak kullanıldığı günümüzde özellikle göç yolları üzerinde bulunan yüksek binalar kuşlar için can pazarına dönüşüyor. Bu, sadece göç yolları üzerine yapılan binalarda değil özellikle dış cephesi cam olan tüm binalarda yaşanmaktadır. Dünyada her yıl milyar civarında kuşun camlara çarparak öldüğü kaynaklarda yer alıyor.
Gazi Üniversitesi Fotonik Uygulama ve Araştırma Merkezi kuşların cama çarpmasını önleyici teknoloji geliştirmek hedefiyle Türkiye’nin en büyük cam üreticisi Şişecam ile birlikte TÜBİTAK tarafından Üniversite-Sanayi İşbirliği kapsamında desteklenen bir proje başlattı.
Proje, Uygulamalı Bilimler Fakültesi Fotonik Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Süleyman Özçelik (yürütücü) ve Doç. Dr. Nihan AKIN Sönmez (araştırmacı) tarafından geliştirildi. Proje ile dünyada ilk kez uygulanacak bir metotla cam yüzeyine nano boyutta desenleme yaparak kuşların camı görmesi sağlanacak. Bu sayede kuşların cama çarpması sonucu ölümlerinin önüne geçilecek. Bu kaplamalar, sadece UV ışığın kontrolüne dayandığından insan gözü tarafından fark edilmeyecek.
2004 raporlarında İngiltere’de bu sayı 100 milyon, Journal of Field Ornithology dergisinin verilerine göre 1990 yılında ABD’de 975.6 milyona ulaşıyor. Wildlife Research 2012 tarihli bir raporunda Kanada’da ev camlarına çarparak yılda 22 milyon kuşun telef olduğundan bahsetmektedir. Ülkemizde, bu konuda henüz bir veriye ulaşamamakla birlikte benzer kuş kayıplarının önemli oranlarda olduğu tahmin ediliyor.
Neden kuşlar cama çarpar? Bu sorunun cevabı: Kuşlar camı görmüyor ve boşluk zannediyor!
Kuşlar ile insan gözü arasında algılama açısından önemli bir fark bulunmaktadır. İnsanlar için görsel algı 400-700 nm arasında fotonlar (ışık) için mümkünken kuşların görsel algısı (reseptörü) 350-370 nm aralığındadır; yani kuşlar genellikle ultraviyole (UV) bölgesinde etkili bir şekilde görebilir. Bu farkı kullanarak, insan gözü için önemli ölçüde görünmez olan UV fotonları verimli bir şekilde yansıtan (kuşlara görünür hale getiren) bir kaplama yapmak mümkündür.
Haberin ingilizce metni için tıklayınız.
